Bella Paix’ta Bir Duvarda Hacın Gölgesi
Kıbrıs’ın Girne bölgesinde yer alan Bella Paix Manastırı (Bellapais), sadece tarihi ve dini anlamıyla değil, aynı zamanda doğayla iç içe geçmiş konumuyla da insanı büyüleyen bir yer. İlk bakışta gotik mimarinin etkileyici izlerini taşıyan bu yapı, zaman içinde bir Katolik manastırından Ortodoks kilisesine dönüşmüş. Bu geçiş, yapının her taşında ve detayında hissediliyor.
Manastıra girişte daha adımınızı attığınız anda sizi karşılayan portakal ağaçları, yerin sadece ruhani değil, aynı zamanda pastoral bir huzur alanı olduğunu gösteriyor. Dallarından sarkan portakallar, yapraklarının arasında hafifçe salınıyor; hem mis gibi bir koku hem de sade bir estetik sunuyor. Bu küçük ama dokunaklı detay, doğanın da bu kutsal alanla bütünleştiğini gösteriyor.
Bahçeden içeri girdiğinizde, sizi tarihî taş duvarlar ve ikonalar karşılıyor. İç mekânda gözümüze çarpan ahşap düzenekler ise bir ziyaretçiyi zamanın ötesine taşıyacak kadar güçlü semboller barındırıyor. Rehberimiz, bu düzeneklerin gençler ve yaşlılar için farklı işlevleri olduğunu anlattığında çok etkilendim.
Genç ziyaretçiler, bu ahşap kolluklara kollarını koyarak haç şeklinde duruyorlar. Bu duruş, İsa’nın çarmıhta çektiği acıyı sembolik olarak yaşatıyor. Birkaç dakika bu pozisyonda kalmak, acıyı bedenle hissetmenin bir yolu gibi. Bu fiziksel duruş, aynı zamanda bir içsel disiplin, bir adanmışlık deneyimi.
Yaşlılar içinse daha farklı bir yaklaşım var: ahşap oturağa oturarak bu kutsal mekânla temas kuruyorlar. Bu da bedenin değil, artık ruhun tefekkürüne yer açan bir anlayışın göstergesi.
İç mekânda bulunan ikonalar da göz kamaştırıcı. Özellikle Meryem Ana ve İsa figürleri, Ortodoks ikonografisinin klasik öğeleriyle bezenmiş. Altın varaklı yüzlerdeki ifade, sadece estetik değil, ruhani bir yankı da taşıyor.
Arkadaşım Hristiyan olduğu için bu mekânda daha içsel bir bağ kurarken, ben farklı bir inançtan gelen biri olarak yine de o atmosferin etkisini derinden hissettim. Sessizlik, taşlar, ikonalar, doğa ve semboller… Hepsi bir bütün hâlinde zihnime kazındı.
Bella Paix, bir yapıdan fazlasıydı benim için. İnancın, tarihin, doğanın ve insanın buluştuğu, zamanın askıya alındığı bir yerdi.
Kutsalın İklimi: Dinlerin Kültürel Coğrafyası ve Cehennemin Sıcaklığı Üzerine Bir Soru
Dinler, çoğu zaman evrensel hakikat iddiasıyla ortaya çıkarlar. Ancak bu evrensellik söyleminin arkasında çok güçlü bir yerel kültür ve coğrafya yatar. Aslında her din, doğduğu toprağın kokusunu, havasını, mevsimlerini ve korkularını taşır. Bu, sadece İslam için değil, Hristiyanlık ve Yahudilik gibi diğer tektanrılı dinler için de geçerlidir.
Kudüs merkezli semavi dinlerde “çöl kültürü” baskındır. Kuraklık, susuzluk, güneşin yakıcılığı, gölgeye duyulan özlem… Bunların hepsi sadece coğrafi değil, aynı zamanda ruhsal ve sembolik anlamlar kazanır.
Örneğin: Cehennem, çoğu zaman ateş, alev, kavurucu sıcaklık ile tasvir edilir.
Cennet, gölgelik, serinlik, meyveler, su kaynakları ile betimlenir.
Hz. Musa’nın “çölde kırk yıl” dolaşması, çölün arınma ve sınanma mekânı oluşu.
Hz. İsa’nın çölde kırk gün oruç tutarak ruhsal bir dönüşüm yaşaması.
Peki ya bu dinler farklı iklimlerde ortaya çıksaydı?
Bu noktada ilginç ve düşündürücü bir soruyla karşı karşıyayız:
“Eğer İslam kutuplarda inseydi, cehennem sıcak mı olurdu, yoksa soğuk mu?”
Bu soru, sadece mecazi değil, aynı zamanda çok derin bir kültürel eleştiriyi içinde barındırıyor. Çünkü kutup bölgelerinde yaşayan insanlar için asıl tehdit soğuktur, donmaktır. Hayat orada ateşle değil, ısıyla, sıcaklıkla mümkün kılınır. Belki de böyle bir kültürde cehennem “donmak”, “hareketsizlik”, “sonsuz beyazlık” gibi imgelerle tasvir edilirdi. “Cehennemin dondurucu yalnızlığı” gibi…
Benzer şekilde cennet de, karanlık gecelerden sonra gelen güneşli bir gün, ılık bir yaz mevsimi ya da eriyen karların oluşturduğu nehirler olurdu belki.
Bu tür sorular, sadece hayal gücünü değil, inançların kültürle nasıl yoğrulduğunu anlamamıza da katkı sağlar. Çünkü dinler insan eliyle anlaşılır, yorumlanır ve yaşanır; bu da onları ister istemez insan kültürüne bağımlı kılar.